مقدمه
مراحل اجرای سقف شیبدار، در ساخت‌وسازهای امروزی، سقف شیبدار به یک انتخاب پرطرفدار بدل شده است و نه تنها دوام و حفاظت مؤثری را برای ساختمان فراهم می‌کند، بلکه نقشی اساسی در زیبایی بصری بنا هم ایفا می‌نماید. اجرای سقف شیبدار به دلیل ویژگی‌هایی چون مقاومت در برابر بارندگی، تنوع طرح و قابلیت هماهنگی با معماری‌های متنوع، اهمیت فراوانی یافته است. در ادامه این مطلب با مراحل اجرایی سقف شیبدار و جزییات مختلف در این مسیر آشنا خواهید شد.
بازدید از مکان – ارزیابی اولیه اجرای سقف شیبدار
اولین قدم در پروژه اجرای سقف شیبدار، بازدید دقیق از محل اجرای سقف است. کارشناسان فنی با حضور در سایت پروژه، شرایط سازه‌ای ساختمان، وضعیت اقلیمی، نوع خاک، موقعیت جغرافیایی، شیب سقف و میزان بار برف و باران را بررسی می‌کنند. گاهی نقشه‌های معماری ساختمان کفایت نمی‌کند؛ بنابراین مشاهده عینی، اطلاعات حیاتی را در مورد موقعیت دیوارهای باربر، محل عبور تأسیسات مکانیکی و برق، مقاومت سازه اصلی ساختمان و شرایط محیطی ولایت حفاظت ساختمان فراهم می‌سازد.
مزیت این مرحله، شناسایی محدودیت‌ها و فرصت‌های اجرایی پیش از آغاز کار سقف شیبدار است. در این مرحله، نوع پوشش مناسب، شیب ایده‌آل سقف شیبدار و سیستم آب‌بندی هم تخمین زده می‌شود تا هیچ نکته‌ای از قلم نیفتد.
طراحی نقشه – فرآیند فنی و معماری سقف شیبدار
در مرحله بعد، تیم فنی اقدام به تهیه نقشه‌های اجرایی سقف شیبدار بر اساس اطلاعات جمع‌آوری شده می‌کند. طراحی سقف شیبدار دارای دو بُعد مهم است: بُعد سازه‌ای (استحکام و تحمل بار) و بُعد معماری (شکل و تناسب با نمای ساختمان). این نقشه‌ها دقیقاً مشخص می‌سازند که محل ستون‌ها، تیرریزی، اندازه دهانه‌ها و نوع اسکلت سقف به چه صورت باشد.
در این مرحله، طراحان معمولاً با توجه به شرایط، یکی از مدل‌های متنوعی که سقف شیروانی یا سقف شیبدار دارد (نظیر سقف دوطرفه یا گالی، چهارطرفه، نیم‌شیب، ترکیبی و غیره) را انتخاب کرده و موقعیت پنجره‌ها و نورگیرها، محل خروجی دودکش، فضاهای تهویه و سایر موارد فنی را در پلان لحاظ می‌کنند. همینجا است که میزان نیاز به عایق حرارتی و صوتی، شیب استاندارد سقف شیبدار (حداقل ۱۵ درصد برای مناطق با باران کم تا ۴۵ درصد یا بیشتر برای مناطق پربارش و پر برف) تعیین می‌شود.
علاوه بر این، نوع پوشش سقف شیبدار در مرحله طراحی نقشه نقش تعیین‌کننده دارد؛ چرا که وزن و جنس مصالح انتخاب‌شده بر سازه و نقشه تأثیر می‌گذارد.
تامین و تهیه مصالح – انتخاب صحیح جنس سقف شیبدار
تلاش برای اجرای سقف شیبدار با کیفیت، به تأمین مصالح و تجهیزات درجه یک گره خورده است. مواد اصلی که بسته به نوع سقف شیبدار مورد استفاده قرار می‌گیرد، عبارتند از:
– اسکلت فلزی یا چوبی: پروفیل‌های آهنی یا چوب‌های اشباع‌شده
– عایق‌ها: پشم سنگ، پشم شیشه، فوم پلی اورتان و…
– پوشش سقف: شینگل، آردواز، سفال، آندولین، آندوویلا، ورق‌های فلزی، تایل سنگریزه‌ای، پلی کربنات و غیره
– یراق‌آلات و اتصالات: پیچ، میخ، نبشی، بست و پروفیل‌های مخصوص سقف شیبدار
– تجهیزات نصب و آب‌بندی: نوارهای قیری، چسب‌های مخصوص، ایزوگام، فلاشینگ‌ها و …
در این مرحله، علاوه بر تهیه مصالح ذکر شده، ابزار و تجهیزات مورد نیاز اجرای سقف شیبدار از قبیل دستگاه برش، ابزارهای سوراخکاری، تجهیزات جوشکاری و پاشش رنگ نیز باید تهیه شود.
ساخت اسکلت فلزی سقف شیبدار
در پروژه‌هایی که زیرسازی فلزی مدنظر است، اجرای اسکلت فلزی به عنوان پایدارکننده و تکیه‌گاه پوشش سقف اهمیت دارد. پروفیل‌های فولادی (عموماً نبشی، ناودانی، پروفیل قوطی) طبق نقشه‌ها برش خورده، رنگ‌آمیزی (برای جلوگیری از خوردگی و زنگ‌زدگی) و در محل پروژه نصب می‌شوند.
اسکلت‌های فلزی مذکور با پیچ و مهره یا جوش در نقاط حساس به یکدیگر متصل می‌شوند تا حداکثر تحمل بار برف، باد، طوفان و وزن خود سقف شیبدار تأمین شود. استفاده از اسکلت فلزی در اجرای سقف شیبدار باعث می‌شود سقف از لحاظ دوام، ثبات و … در سطح بالاتری قرار گرفته و برای مواردی با دهنه بزرگ یا بار اضافه بسیار مناسب باشد.
در همین مرحله، برش و شکل‌دهی به تیرها، نصب صفحات تقویتی، تعبیه محل عبور داکت‌ها و طراحی سازوکار دفع آب باران (پیش‌بینی محل کانال‌های ناودان و آبرو) نیز انجام می‌شود.
ساخت اسکلت چوبی – برای پروژه‌های با زیرسازی چوبی در سقف شیروانی
در برخی از پروژه‌های اجرای سقف شیروانی (خصوصاً ساختمان‌های سبک روستایی، ویلاهای چوبی یا سقف‌هایی که نیاز به زیبایی داخلی دارند)، اسکلت سقف شیبدار از چوب اجرا می‌شود. چوب انتخابی معمولاً اشباع شده و مقاوم در برابر رطوبت و حمله حشرات است؛ مانند چوب نراد، بلوط یا صنوبر.
اسکلت چوبی با توجه به طرح سقف شیروانی شامل تیرهای اصلی (تیرچه)، راویزها و خرپاهای چوبی است. این اسکلت علاوه بر تحمل بار سقف، وظیفه نگهداری از عایق‌ها و سیستم پوشش نهایی را نیز برعهده دارد. اتصالات با میخ، پیچ یا بست مخصوص چوبی صورت می‌گیرد و سطح لمس‌شده به مواد ضد قارچ و ضد رطوبت آغشته می‌گردد.
عایق‌کاری زیر کار – حفاظت سقف شیبدار در برابر رطوبت، گرما، سرما و صدا
یکی از مهم‌ترین مراحل اجرای سقف شیبدار، اجرای دقیق عایق‌کاری است. عایق کاری موفق سقف شیروانی باعث می‌شود بهره‌بردار ساختمان از مزیت کنترل انتقال حرارت، جلوگیری از نشتی‌های احتمالی آب و کاهش شدت صداهای محیطی بهره‌مند شود.
برای عایق حرارتی معمولاً از پشم‌شیشه یا پشم‌سنگ، فوم پلی‌استایرن یا پلی‌اورتان استفاده می‌شود. این مصالح به شکل دولایه میان سازه فلزی یا چوبی و پوشش نهایی سقف قرار می‌گیرند. برای عایق رطوبتی، از لایه‌های ایزوگام، نوارهای قیری، ورق‌های پلاستیکی مقاوم و در برخی موارد رنگ‌های ضدآب ویژه سقف‌های شیبدار بهره گرفته می‌شود.
عایق صوتی نیز با ضخامت‌بخشی لایه‌ها تقویت می‌شود. این اقدامات، عمر مفید سقف شیبدار را به شکل چشمگیری افزایش خواهند داد.
نصب پوشش ورق سقف – اجرای سقف شیبدار با متریال متنوع
یکی از جذاب‌ترین بخش‌های اجرای سقف شیبدار، انتخاب و اجرای لایه نهایی پوشش است؛ چرا که متریال مختلف هرکدام ویژگی‌های منحصربه‌فردی را ارائه می‌دهند. برخی از رایج‌ترین پوشش‌های سقف شیبدار به شرح زیر هستند:
۱. شینگل
شینگل جزو متریال مدرن سقف شیبدار به شمار می‌رود و عمدتاً از الیاف شیشه‌ای و قیر اشباع ساخته می‌شود. انعطاف‌پذیری بالا، ظاهر زیبا و مقاومت مناسب در برابر سرما و گرما، از مزایای مهم شینگل است. نصب آن بسیار سریع بوده و ظاهر آن برای سقف‌های ویلایی، مدرن و کلاسیک مناسب است.
۲. آردواز
قدیمی‌ترین و یکی از محبوب‌ترین پوشش‌های سقف شیروانی، آردواز است. این مصالح به شکل ورقه‌های فشرده سیمان و مواد معدنی با ضخامت مشخص ساخته می‌شوند. نصب آردواز به صورت اورلپ (پوشش همپوشان) انجام می‌گیرد و دوام بسیار بالا و وزن نسبتاً کمی دارد.
۳. سفال
سقف سفالی نماد سنت و زیبایی معماری ایرانی است. این نوع سقف شیبدار عایق حرارتی و صوتی طبیعی دارد و در برابر تغییر دما بسیار مقاوم است. با این‌حال، نصب سقف سفالی نیاز به مهارتی خاص و اسکلت قوی‌تری دارد و نسبت به برخی پوشش‌ها وزن بیشتری دارد.
۴. آندولین و آندوویلا
آندولین و آندوویلا نسل جدیدی از پوشش‌های سبک و با کارایی بالا برای سقف شیبدار هستند. این متریال از الیاف سلولزی اشباع‌شده با قیر مخصوص تحت فشار ساخته می‌شوند و دارای ظاهر موج‌دار زیبایی هستند. مقاومت بالا در برابر رطوبت، سبک بودن و قابلیت نصب سریع از مزیت‌های این دو پوشش مدرن است.
۵. ورق فلزی (گالوانیزه رنگی، آلومینیومی، طرح سفال، پرس شده و غیره)
اجرای سقف شیبدار با ورق فلزی بسیار متداول است، چرا که این پوشش‌ها سبک، ارزان و مقاوم در برابر زنگ‌زدگی (در صورت رنگ‌آمیزی و گالوانیزاسیون صحیح) هستند. نصب ورق‌های فلزی به وسیله پیچ مخصوص و واشر آب‌بندی انجام می‌شود..
انواع روش‌های اجرای سقف شیبدار
اجرای سقف شیبدار بر اساس نوع پروژه، نوع زیرسازی، متریال در دسترس و شرایط جوی، می‌تواند با روش‌های متفاوت صورت پذیرد. برخی از رایج‌ترین روش‌ها عبارتند از:
۱. روش تیر و خرپا (Truss System)
در این روش، زیرسازی سقف شیبدار کاملاً با اسکلت خرپایی اجرا می‌شود. خرپاها نیروهای اعمال‌شده توسط وزن و باد بر سقف شیبدار را به دیوارها منتقل می‌کنند. این روش برای دهانه‌های بلند بسیار مناسب است. خرپاها یا فلزی‌اند یا چوبی.
۲. روش تیرچه و راویز
در سازه‌های سنتی و ساختمان‌های کوچک‌تر، سقف شیبدار با ترکیب تیر اصلی، تیرچه و راویز چوبی یا فلزی اجرا می‌شود. این ساختار ساده، سبک و کم هزینه است.
۳. روش کنسول و تیرآهن دوبل
در برخی پروژه‌ها، شاسی‌کشی سقف با تیرآهن‌های دوبل به صورت کنسولی صورت می‌گیرد تا بار به‌درستی منتقل شود و جلو آمدگی بیشتری روی پیشانی سقف ایجاد گردد.
۴. تلفیقی
در برخی پروژه‌ها، ترکیبی از روش‌های فوق و همچنین استفاده از شبکه فلزی با خرپا برای بخش‌هایی از سقف شیبدار به کار می‌رود تا هم زیبایی و هم استحکام افزایش پیدا کند.
انواع ابزار و تجهیزات در اجرای سقف شیبدار
اجرای سقف شیبدار به تجهیزات و ابزار دقیق و تخصصی نیازمند است که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر است:
– ابزارهای برش و سوراخکاری: اره دیسکی، اره عمودبر، شابلون و برش ورق
– دستگاه جوش برق یا CO2: بسته به نوع اسکلت فلزی
– مته‌های برقی: برای نصب پیچ آرک و اتصالات
– انواع پیچ‌بندبرقی و دستی
– تراز لیزری و ساده، متر فنری و خط‌کش
– دستگاه میخکوب، ابزار خم و پانچ ورق
– کمپرسور هوا، دستگاه رنگ‌پاش
– ابزارهای عایق‌کاری (کاتر مخصوص، چسب آخر، هیتر هوا)
– وسایل ایمنی مانند کمربند محافظ، دستکش، عینک و کلاه ایمنی مخصوص کار در ارتفاع
– بالابر مخصوص مصالح و افراد
استفاده صحیح از ابزارها عمر مفید سقف شیبدار و کیفیت اجرا را افزایش می‌دهد.
آب‌بندی نهایی سقف شیروانی
پس از استقرار و نصب آخرین لایه پوشش سقف، عملیات آب‌بندی نهایی آغاز می‌شود. این مرحله در جلوگیری از نفوذ آب ناشی از بارندگی یا برف، حیاتی است. تمامی محل اتصالات ورق‌ها و تایل‌ها، درزهای بین دو صفحه و محل نصب ناودان‌ها با چسب، نوار قیری و در بعضی مواقع فلشینگ‌های فلزی پوشش داده می‌شود. در محل تقاطع سقف با دیوار یا شیشه‌ها نیز آب‌بندی ویژه‌ای اجرا می‌گردد.
در پوشش‌هایی همچون آندولین یا شینگل نیز با سنگریزه و نوار مخصوص درزگیری نقاط ضعف تقویت می‌گردد تا هیچ رطوبتی به فضای داخلی سقف شیبدار نفوذ نکند.
تحویل کار
پس از پایان اجرای سقف شیبدار، آخرین بازدید تیم ناظر به‌منظور تأیید صحت و کیفیت اجرا صورت می‌گیرد. بررسی عدم وجود نشتی، کنترل استحکام اتصالات، اطمینان از نصب صحیح عایق‌ها، رعایت ایمنی و مطابقت با نقشه‌ها، مهم‌ترین مواردی است که مهندسین هنگام تحویل پروژه بررسی می‌کنند. بعد از اطمینان کامل، سقف شیبدار به کارفرما تحویل و ضمانت‌نامه اجرا و مصالح ارائه می‌شود.
مقایسه انواع پوشش‌های سقف شیبدار
نوع پوشش | مزایا | معایب | کاربردها
– شینگل | سبک، نصب سریع، طرح مدرن | عمر متوسط، نسبتاً گران | ویلا، ساختمان مدرن
– آردواز | اقتصادی، مقاوم، نصب راحت | رنگ‌بری در طول زمان | پروژه‌های سنتی و جدید
– سفال | عایق طبیعی، ظاهر زیبا | سنگینی، نیاز به اسکلت قوی | کلاسیک و زیبا
– آندولین/آندوویلا | سبک، مقاوم، نصب سریع | قیمت بالا در قیاس با آردواز | ویلا و مدرن
– ورق فلزی | سبک، اقتصادی، مقاوم | انتقال صدا، امکان زنگ‌زدگی | پروژه‌های اقتصادی
– تایل سنگریزه‌ای | زیبا، مقاوم، سبک | گران | پروژه‌های لوکس
شرکت‌های اجرای سقف شیروانی
برخی شاخص‌ها برای انتخاب بهترین شرکت اجرای سقف شیبدار عبارت است از: سابقه اجرایی، تنوع پروژه‌ها، ارائه ضمانت‌نامه واقعی، دارا بودن تیم فنی مجرب و استفاده از تجهیزات استاندارد و مصالح برنددار.
توصیه می‌شود در انتخاب شرکت اجرای سقف شیروانی، حتماً رزومه پروژه‌ها، نمونه کار، بیمه مسئولیت و کیفیت مصالح مورد استفاده را بررسی کنید و پیش از عقد قرارداد، بازدید میدانی از چند پروژه اجراشده توسط آن شرکت داشته باشید.
جمع‌بندی
اجرای سقف شیبدار یا پوشش‌های مدرن، مستلزم رعایت گام‌به‌گام مراحل فنی و بهره‌گیری از مصالح، تیم اجرایی و تجهیزات استاندارد است. با اجرای اصولی و صحیح این مراحل، می‌توان دوام، زیبایی، افـزایش عمر مفید و کارایی مطلوب در برابر شرایط سخت جوی را به‌دست آورد. بهره‌گیری از شرکت‌های تخصصی در زمینه اجرای سقف شیبدار و انتخاب متریال مناسب با توجه به سلیقه و بودجه، تضمین‌کننده رضایت و آرامش خاطر بهره‌بردار خواهد بود.
درصورت نیاز به راهنمایی بیشتر درباره انواع سقف شیبدار، یا بررسی مهندسی پروژه خود می‌توانید با مشاوران شرکت ما تماس گرفته و مشورت نمایید تا بهترین انتخاب را طبق موقعیت جغرافیایی، طرح معماری و شرایط مالی شما معرفی نمایند.
بدون دیدگاه